- Alzheimer Tipi Bunama
Bunama bilinçte bozulma olmaksızın zeka, öğrenme ve bellek, dil, problem çözme, algılama, dikkat, yoğunlaşma, yargılama ve sosyal becerilerde bozulmayla belirli bir sendromdur.Alzheimer tipi bunamanın nedeni tam olarak bilinmemektedir; beyinde amiloid denen maddenin birikimine, genetik altyapıya bağlı olduğu öne sürülmektedir. Tüm bunamaların %50-60’ı Alzheimer tipidir. Yavaş başlayan bir bunamadır. Sıklıkla 65 yaş civarında başlar.Hasta yeni bilgileri öğrenmede ve önceden öğrenilmiş bilgileri anımsamada zorlanır. Erken evrede telefon numaralarını unutmayla başlarken, ilerledikçe isimleri unutur. Nesneleri adlandırmada zorlanır veya tanımlayamaz. Konuşma bozulur; anlatım güçlüğü, belirsiz ve ayrıntılı konuşma, tekrarlayıcı tarzda konuşma olur. Alışveriş, ev işleri, kişisel bakım gibi günlük görevler sırasında yorulma, karmaşık görevleri başaramama, sorunları çözememe ortaya çıkar; devamlı gözetim ve yardıma gereksinim duyabilir. Hastanın bulunduğu yeri, zamanı hatırlaması da bozulur; sokakta kaybolma, ev içerisinde odaları karıştırma, bulamama olabilir. Kişilik yapısında değişmeler olabilir; şüpheci, aşırı tutumlu, küfürbaz, sinirli, saldırganlık gösteren, uygunsuz şakalar yapan biri haline gelebilir. Mesleki ve toplumsal alanda belirgin bir bozulma ve kişisel performansında düşüş vardır. Bu bulguların bir kısmı depresyonda da olabileceğinden kimi zaman iki hastalık birbirine karıştırılabilir.Alzheimer tipi bunama aşama aşama başlar ve sürekli ilerler, 8-10 yıllık sürede kötüleşmeye gider. Alzheimer tipi bunama denmesi için diğer tüm bunama tipleri incelenir ve bunlara bağlı olmadığı netleştiğinde, Alzheimer tipi olarak adlandırılır. Hastalığı yavaşlatmaya yönelik ilaçlar ve hasta ve ailesini desteklemeye yönelik tedaviler kullanılır.
- Damarsal Nedenli Bunama (Vasküler Demans)
Vasküler demansın başlıca nedeni beyindeki damarların daralması/ tıkanması, damar yapısının bozulmasına bağlı olarak beyin dokusunun yeterince kanla beslenememesidir. Hipertansiyonu olan ve kalp hastalığı riski taşıyan hastalarda daha sıktır. Tüm bunamaların %15-30’unu oluşturur. 60-70 yaşlarındaki kişilerde ve erkeklerde daha sıktır.Beyin damarlarındaki bozukluğa uygun olarak hastada nörolojik bozukluklar (refleks bozukluğu, yürüme bozukluğu, kaslarda güçsüzlük gibi) yaygındır. Beyin görüntüleme yöntemleri ile hastalığa neden olan bozulmalar gösterilebilir.Alzheimer tipi bunamadan farklı olarak ani başlangıçlı, basamaklı seyreder, kötüleşme anı fark edilebilir. - Diğer Bunama Tipleri
- Pick Hastalığı
- Alzheimer tipi bunama benzeri bulgular gösteren, beyinde madde birikimleri nedenleriyle oluşan ve erken dönemde, davranışlarda kontrol bozukluğunun ön planda olduğu bir hastalıktır.
- Huntington Hastalığı
30-40’lı yaşlarda ortaya çıkan, vücuda tik benzeri istemsiz hareketlerin ve bunamanın olduğu, kimi zaman depresyon ve psikozun da eşlik ettiği, 15-20 yıl sonra ölüme neden olan ilerleyici bir hastalıktır. - Parkinson Hastalığı
Hareketlerde yavaşlama, istirahat halinde yaygın titreme, ellerde, baş ve işaret parmağının para sayma benzeri istemsiz hareketi, mimiksiz yüz ifadesi, kaslarda katılık hissi, ayakları sürüyerek yürüme ile belirli nörolojik bir hastalıktır. Hastaların %40-80’inde bunama ve depresyon birlikte görülür. Nörolojik hastalığa yönelik ilaç tedavileri hastalığın hızını azaltabilir. - Diğer Bunama Nedenleri
Birçok sistemik hastalık bunamaya neden olabilir. Bunlardan başlıcaları beyin tümörleri, travmaya bağlı kanamalar, enfeksiyonlar (AIDS, frengi gibi), genetik hastalıkların bazıları, sara hastalığı (epilepsi), beyinde su toplanmasına neden olan hastalıklar (hidrosefaliler), beyinin oksijensiz kalması, bazı vitamin yetersizlikleri, multipl skleroz gibi nörolojik hastalıklar, uzun süre alkol kullanımı, ağır metal zehirlenmeleri, radyasyon, karaciğer yetmezliği, diyaliz, tiroid hastalıklarıdır.